<p>Thomas Demand, <em>Attempt</em>, 2005, <br>© Thomas Demand, VG Bild-Kunst, Bonn / ZAPA, Warszawa</p>
<p>Thomas Demand, <em>Attempt</em>, 2005, <br>© Thomas Demand, VG Bild-Kunst, Bonn / ZAPA, Warszawa</p>

Nr 2: Obrazy terroru / widzialność historii

Redaktorka: Katarzyna Bojarska

Thomas Demand, Attempt, 2005, 
© Thomas Demand, VG Bild-Kunst, Bonn / ZAPA, Warszawa

Numer współfinansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2012-2014, oraz ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/05/B/HS2/03985 na realizację projektu Kultura wizualna w Polsce: języki, pojęcia, metaobrazy

Spis treści

Wstęp

  1. Obrazy terroru / Widzialność historii

    Obrazy terroru / Widzialność historii, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1289

    Wstęp do numeru drugiego.

    słowa kluczowe: terror; obrazy; widzialność; kultura wizualna

Zbliżenie

  1. An Archival Impulse: The Return of 1970s Leftwing Terrorism in Contemporary German Art.

    Svea Bräunert
    Svea Bräunert, An Archival Impulse: The Return of 1970s Leftwing Terrorism..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1318

    Jak pokazała kontrowersyjna wystawa z 2005 roku zatytułowana “Zur Vorstellung des Terrors” sztukę wciąż łączy bliski związek z lewicowym terroryzmem. Od lat 70. sztuka konsekwentnie zajmowała się zachodnioniemieckim lewicowym terroryzmem, traktując go jako jeden z najważniejszych i najtrudniejszych tematów. Częściowo zainteresowanie to wynika z interdyscyplinarnego charateru samego terroryzmu, co sprawia, że stanowi on przedmiot zainteresowania wielu dziedzin badań naukowuych i krytyki kultury. Jako taki stworzył on do dziś swoje włąsne archiwum. Powołując się na eseje Hala Fostera “An Archival Impulse” (October, 2004) i Jamesa Meyera “The Return of the Sixties in Contemporary Art and Criticism” (Antinomies of Art and Culture, 2008) autorka przygląda się najnowszym postaciom zainteresowania terroryzmem w sztuce niemieckiej, a wśród nich pracy Thomasa Demanda“Attempt” (2005), i duetu Andree Korpys / Markus Löffler’s “Conspirative Housing Project Spindy” (1997-2001).

    słowa kluczowe: sztuka; terroryzm; lewica; krytyka kultury; hal foster

  2. Comments on the Ghost of the RAF

    Klaus Theweleit
    Klaus Theweleit, Comments on the Ghost of the RAF, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1319

    Esej podejmuje problem „radykalności” w sztuce w kontekście wydarzeń tak zwanej niemieckiej jesieni. Autor usiłuje pokazać, że powodem, dla którego artyści popierają radykalną politykę, jest „znamienne dla sztuki roszczenie przywództwa”, oraz lęk przed popadnięciem w trywialność. Ponadto wykazuje, że najbardziej radykalne gesty – radykalne ponieważ wynikają z wyraźnego uznania własnej pozycji w danej sytuacji historycznej – pozostają zazwyczaj nierozpoznane.

    słowa kluczowe: terroryzm; niemiecka jesień; radykalizm; RAF; Reiner Werner Fassbinder

  3. Terror i pamięć

    Jakub Majmurek
    Jakub Majmurek, Terror i pamięć, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1290

    Tekst opisuje zmagania kina ostatnich kilku dekad z wydarzeniami oraz pamięcią po lewicowym terrorze w Europie lat 70. Głównym obiektem zainteresowania autora są dwie kinematografie: włoska i niemiecka, które w szczególnie złożony sposób odnosiły się do wydarzeń politycznych epoki. W artykule znaleźć można nie tylko ogólną panoramę przemian społeczno-politycznego kontekstu twórczości filmowej, ale także streszczenia i omówienia licznych filmów od lat 70. do dziś.

    słowa kluczowe: kino; terroryzm; lewicowy terror; Europa; kino włoskie; kino niemieckie

  4. Zawieszenie wzroku w czasie

    Agnieszka Jakimiak
    Agnieszka Jakimiak, Zawieszenie wzroku w czasie, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1292

    W jaki sposób spojrzenie na ekran może konstytuować doświadczenie widza? Na ile, jako oglądający, jesteśmy różni od samych siebie, a na ile do nich podobni? W jaki sposób stajemy się zaangażowani i kiedy kino wywołuje nas do odpowiedzi? Rainer Werner Fassbinder rzuca wyzwanie oku widza, wywracając na opak przyzwyczajenia percepcyjne, interpretacyjne i skłaniając do zmiany w rozumieniu pojęcia kina zaangażowanego czy politycznego.

    słowa kluczowe: Rainer Werner Fassbinder; kino; doświadczenie; terroryzm

  5. Terroryzm, feminizm, siostry i bliźnięta: budowanie relacji w obliczu ataków na World Trade Center

    Karen Beckman
    Karen Beckman, Terroryzm, feminizm, siostry i bliźnięta: budowanie relacji w..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1294

    Esej jest próbą odpowiedzi na „silną potrzebę skomplikowania relacji między feminizmem a przemocą”, dokonaną poprzez interpretację filmu Czas ołowiu Margarethe von Trotty. Wychodząc od freudowskiej pomyłki – zastąpienia przez uczestnika dyskusji panelowej poświęconej 11 września słowa „feminizm” słowem „terroryzm” – autorka przygląda się temu, co w istocie może łączyć te dwie figury. Przeciwstawia się kulturowej esencjalizacji przemocy, w swoich analizach opriea się na ambiwalencji i „harmonii przeciwnych napięć”, by „wyjść poza wizję Ameryki, opartej na absolutnej identyczności lub na absolutnej różnicy”, poza logikę „my” / „oni”.

    słowa kluczowe: Czas ołowiu; Margarethe von Trotta; kino; terroryzm; feminizm

  6. Czy „wojny z terroryzmem” również nie było?

    Łukasz Zaremba
    Łukasz Zaremba, Czy „wojny z terroryzmem” również nie było?, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1295

    Tekst opisuje wizualny wymiar współczesnej światowej "wojny z terroryzmem". Autor omawia sprzeczność u samych podstaw wyobrażenia globalnej wojny z terroryzmem. Odwołując się do perspektywy badań kultury wizualnej pokazuje, że wizualny wymiar tej "wojny" nie sprowadza się do udziału obrazów w działaniach zbrojnych i propagandowych, ale sięga głębiej - ku praktykom widzenia, rozpoznawania, wizualnej czujności, uważności i wreszcie: niemożliwości rozpoznania wroga. Perspektywa wizualna służy w tym tekście unaocznieniu paradoksalnego statusu wojny niemożliwej, nie spełniającej definicji wojny i uniemożliwiającej inne rozwiązania konfliktu.

    słowa kluczowe: wojna z terroryzmem; obrazy; analiza wizualna; globalna wojna; W.J.T. Mitchell; Susan Buck-Morss

  7. Trzecia między wieżami

    Dorota Ogrodzka
    Dorota Ogrodzka, Trzecia między wieżami, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1297

    Artykuł stanowi próbę analizy amerykańsko-brytyjskiego filmu dokumentalnego Człowiek na linie, w reżyserii Jamesa Marsha. Film opowiada historię francuskiego linoskoczka Philippe'a Petita, który w 1974 roku przeszedł po linie między wieżami World Trade Center. Autorka zastanawia się nad krytycznym potencjałem tego wydarzenia a także jego relacją wobec innego wydarzenia, znanego jako 9/11.

    słowa kluczowe: film; człowiek na linie; dwie wieże; World Trade Centre; 9/11

  8. Zawieszenie (w) historii

    Katarzyna Bojarska
    Katarzyna Bojarska, Zawieszenie (w) historii, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1298

    Artykuł w sposób szkicowy podejmuje problematykę kryzysu tradycyjnego myślenia o historii jako szeregu przyczyn i następstw, opowieści o trwaniu świata i cywilizacji ludzkiej, w którym poszczególne zdarzenia znajdują swoje wyjaśnienie w porządku całości. Autorkę interesuje zmiana statusu wydarzenia a także jego strukturalne podobieństwo do wywiedzionej z dyskursu psychoanalitycznego koncepcji traumy.

    słowa kluczowe: historia; wydarzenie; trauma; sztuka; estetyka

  9. Mania archiwów

    Suely Rolnik
    Suely Rolnik, Mania archiwów, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1300

    W ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci kompulsywne tworzenie i wykorzystywanie archiwów stało się cechą charakterystyczną znacznej części sztuki współczesnej na całym świecie: od badań naukowych po międzynarodowe wystawy sztuki, wywołując gorące dyskusje wokół kolekcji i muezealnych zakupów. Autorka koncentruje się na kontekście sztuki Ameryki Łacińskiej lat 60. i 70. XX wieku w gorącym politycznie okresie. Zastanawia się nad tym, co wywołało to niepohamowane pragnienie tworzenia i wykorzystywania archiwów w kontekście współczesnym? Na czym polega polityka praganienia, która stymuluje te inicjatywy i sposób ich prezentacji?

    słowa kluczowe: archiwa; gromadzenie; kompulsja; sztuka współczesna; muzeum

  10. Terrorystyczna układanka

    Iga Gańczarczyk
    Iga Gańczarczyk, Terrorystyczna układanka, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1301

    Tekst jest próbą prześledzenia, na przykładzie dramatu Śmierć Człowieka-Wiewiórki Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, złożonych relacji między terrorem, teatrem i archiwum – układanki pojęć, wobec których ujawnia się zarówno anarchistyczny, jak i mitotwórczy żywioł Frakcji Czerwonej Armii. Autorka analizuje strategie dramaturgiczne i teatralne mogące służyć powtórnemu użyciu materiałów archiwalnych – nie po to, by je bezmyślnie skonsumować, ale by znaleźć dla nich produktywny, krytyczny kontekst.

    słowa kluczowe: terror; teatr; archiwum; Śmierć Człowieka-Wiewiórki; Małgorzata Sikorska-Miszczuk

Perspektywy

  1. Why Martha Rosler wants to make me buy?

    Martha Rosler, Krzysztof Pijarski
    Martha Rosler, Krzysztof Pijarski, Why Martha Rosler wants to make me buy?, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1322

    Martha Rosler w rozmowie z Krzysztofem Pijarskim o jej Meta-Monumental Garage Sale (2012), Occupy Wall Street oraz o świecie sztuki dziś.

    słowa kluczowe: Meta-Monumental Garage Sale; Martha Rosler; sztuka; Occupy Wall Street; sztuka współczesna

  2. Unpredictable becomings of public life

    Joanna Sokołowska
    Joanna Sokołowska, Unpredictable becomings of public life, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1323

    Tekst traktuje o wystawie, jako medium artykulacji polityki sztuki. Na przykładach zrealizowanych projektów kuratorskich, w relacji do wybranych praktyk artystycznych i tekstów teoretycznych omawiam politykę sztuki jako sposób autonomicznego zaangażowania w pole społeczne, polityczność i narracje historyczne. W modelu tym sztuka posługuje się fikcją, przekładem i niewczesną logiką czasowości, nie propagując określonych treści. Wystawa staje się miejscem doświadczania poetyki relacji pomiędzy przekładanymi w języku sztuki nieprzystającymi, pojedynczymi głosami, ambiwalentymi fragmentami historii i pozbawionymi znaczenia świadectwami. Tworzy rozdzieloną wspólnotę opartą na odmienności, pojedynczości, braku przynależności.

    słowa kluczowe: wystawa; polityka sztuki; sztuka współczesna; kurator; fikcja

Punkt widokowy

  1. Death of the Squirrel Man

    Małgorzata Sikorska-Miszczuk
    Małgorzata Sikorska-Miszczuk, Death of the Squirrel Man, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1325

    Śmierć Człowieka-Wiewiórki powstała w 2006 roku i zdobyła pierwsze wyróżnienie w konkursie „ulrike”. W Teatrze ustausta/2xu reżyserował ją Marcin Liber (2006), a na scenie Teatru w Jeleniej Górze Natalia Korczakowska (2007). Tekst otrzymał wyróżnienie w ramach XIII Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej organizowanego przez MKiDN. Sztukę w skróconej wersji opublikował „Dialog” (2007, nr 5). Powstało również słuchowisko w reżyserii Jana Klaty.Sztuka została przetłumaczona na niemiecki, angielski, chorwacki, rumuński, szwedzki, czeski i wydana w antologii sztuk europejskich New Europe – Plays From the Continent (New York 2010).

    słowa kluczowe: Death of the Squirrel Man; art; drama; terror; RAF, Baader-Meinhof; theatre; archive

  2. Terrorystka w archiwum: "Śmierć Człowieka-Wiewiórki" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk

    Weronika Szczawińska
    Weronika Szczawińska, Terrorystka w archiwum: "Śmierć Człowieka-Wiewiórki" Małgorzaty..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1302

    Tekst prezentuje analizę dramatu Śmierć Człowieka-Wiewiórki Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, prowadzoną pod kątem strategii obrazowania śladów wydarzeń historycznych w sztukach performatywnych. Utwór, pochodzący z 2006 roku, będący swoistą fantazją pamięciową na tematy związane z postacią Ulrike Meinhof i działalnością RAF, wpisuje się w krótką przygodę polskiego teatru z tematami "terrorystycznymi", a jednocześnie przekracza ją, jako oryginalny projekt sceniczny, konstytuujący krytyczną propozycję "słabego" obrazu, naruszającego ramy medialnego archiwum wyobrażeń dotyczących RAF.

    słowa kluczowe: Małgorzata Sikorska-Miszczuk; śmierć człowieka wiewiórki; terroryzm; RAF, Baader-Meinhof; teatr; archiwum

  3. all.fm free radio jaffa

    Katarzyna Krakowiak
    Katarzyna Krakowiak, all.fm free radio jaffa, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1986

    Prezentacja projektu all.fm free radio jaffa Katarzyny Krakowiak.

    słowa kluczowe: sztuka; radio; Palestyna; Izrael

  4. free radio jaffa - usłyszeć niesłyszane

    Ewelina Godlewska-Byliniak
    Ewelina Godlewska-Byliniak, free radio jaffa - usłyszeć niesłyszane, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1304

    Artykuł zainspirowany projektem Katarzyny Karkowiak "Free Radio Jaffa" z cyklu all.fm. Punktem wyjścia jest filmowy fragment dokumentujący radiową interwencję artystki w Jaffie, a przedmiotem refleksji relacja pomiędzy szumem a komunikatem radiowym oraz status dźwiękowego zakłócania.

    słowa kluczowe: radio; słuchanie; terroryzm; Jaffa; Izrael; Palestyna; Katarzyna Krakowiak

  5. Interception

    Roch Forowicz
    Roch Forowicz, Interception, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.2036

    Prezentacja serii projektow artystycznych Rocha Forowicza z serii Interception.

    słowa kluczowe: sztuka; Roch Forowicz; interception

  6. Po drugiej stronie lustra weneckiego. Interception Rocha Forowicza

    Łukasz Zaremba
    Łukasz Zaremba, Po drugiej stronie lustra weneckiego. Interception Rocha Forowicza, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1305

    Tekst towarzyszący prezentacji prac z serii Interception Rocha Forowicza.

    słowa kluczowe: sztuka; Roch Forowicz; interception

Migawki

  1. Modernizm, strukturalna wyobraźnia i "metoda"

    Agnieszka Rejniak-Majewska
    Agnieszka Rejniak-Majewska, Modernizm, strukturalna wyobraźnia i "metoda", „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1307

    Recenzja polskiego przekładu książki Rosalind E. Krauss Oryginalność awangardy.

    słowa kluczowe: Rosalind Krauss; tłumaczenie; oryginalność awangardy

  2. Windows, Wallpaper, and Screens

    Godfre Leung
    Godfre Leung, Windows, Wallpaper, and Screens, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1329

    Recenzja wystaw: Matisse: In Search of True Painting, kuratorka Rebecca Rabinow, The Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, grudzień 2012 – marzec 2013 oraz Wade Guyton OS, kurator Scott Rothkopf, Whitney Museum of American Art, Nowy Jork, październik 2012 – styczeń 2013

    słowa kluczowe: wystawa, Matisse; Metropolitan Museum; Wade Guyton; Whitney Museum

  3. Miasto: zobaczyć, pokazać, przemalować

    Iwona Kurz
    Iwona Kurz, Miasto: zobaczyć, pokazać, przemalować, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1308

    Recenzja dwóch książek: Niewidzialne miasto, red. Marek Krajewski, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2012 oraz Rafał Drozdowski, Maciej Frąckowiak, Marek Krajewski, Łukasz Rogowski, Narzędziownia. Jak badaliśmy (niewidzialne) miasto, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2012.

    słowa kluczowe: książki; miasto; niewidzialność; analiza wizualna

  4. Świat będzie wyglądał inaczej

    Adam Mazur
    Adam Mazur, Świat będzie wyglądał inaczej, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1309

    Recenzja książki Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, red. Małgorzata Bogunia-Borowska, Piotr Sztompka, ZNAK, Kraków 2012.

    słowa kluczowe: fotografia; socjologia wizualna; Małgorzata Bogunia-Borowska; Piotr Sztompka

  5. Do wglądu

    Do wglądu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 2, https://doi.org/10.36854/widok/2013.2.1310

    Propozycje lektur.

    słowa kluczowe: lektury; publikacje; nowości