<p>Praca na okładce: Krzysztof Pijarski, <em>Siergiej</em><em> & Charlot (Patos nowych początków)</em>, 1991</p>
<p>Praca na okładce: Krzysztof Pijarski, <em>Siergiej</em><em> & Charlot (Patos nowych początków)</em>, 1991</p>

Nr 6: Obraz-patos

Redaktor: Paweł Mościcki

Praca na okładce: Krzysztof Pijarski, Siergiej & Charlot (Patos nowych początków), 1991

Numer powstał w wyniku prac w projekcie „Zwrot afektywny po 1989 roku. Strategie i style reprezentacji w interdyscyplinarnej perspektywie badawczej” finansowanym ze środków Narodowego Centrum Nauki (DEC-2011/03/B/HS2/05729).

Dofinansowano ze środków Rektora Uniwersytetu Warszawskiego i Dziekana Wydziału Polonistyki UW oraz Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Spis treści

Wstęp

  1. Obraz-patos

    , Obraz-patos, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1112

    Wprowadzenie do numeru 6.

    słowa kluczowe: patos; kultura wizualna; afekt; historia

Zbliżenie

  1. Uzmysłowienie

    Georges Didi-Huberman
    Georges Didi-Huberman , Uzmysłowienie, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1113

    Artykuł pochodzi z antologii "Qu’est'ce qu’un peuple?" (La Fabrique éditions, 2013). Autor śledząc przedstawienia ludu i wątek jego widzialności, stawia w tym kontekście pytanie o gest "uzmysłowienia". Oznaczałoby ono uzmysławianie pęknięć, miejsc lub momentów, w których ludy zarazem deklarują swoją "niemoc", jak i ogłaszają czego im brakuje i czego pragną.

    słowa kluczowe: lud; widzialność; uzmysłowienie; estetyka i polityka; sztuka współczesna

  2. Patos i antypatos. Formuły patosu u Siergieja Eisensteina i Aby'ego Warburga

    Sylvia Sasse
    Sylvia Sasse, Patos i antypatos., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1114

    W artykule autorka dokonuje porównania formuł patosu Warburga z teoretycznymi rozważaniami Siergieja Eisensteina na temat patosu filmowej kompozycji. Możliwość porównawczego podejścia tych koncepcji autorka dostrzega w dwóch miejscach: po pierwsze w praktyce montażu, po drugie zaś – w zainteresowaniu obydwu kwestią tego, jak patetyczne sposoby i formy ekspresji (Warburg), a także metody konstruowania patosu (Eisenstein) były przez wieki przekazywane wśród artystów i w bezpośrednim kontakcie z odbiorcą.

    słowa kluczowe: patos; Siergiej Eisenstein; Aby Warburg; historia kina; historia sztuki

  3. Gąsienice i motyle. O równoczesności pojęcia Pathosformel Aby’ego Warburga i engramu Richarda Semona

    Agata Pietrasik
    Agata Pietrasik, Gąsienice i motyle. , „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1116

    Esej analizuje powinowactwa koncepcji pamięci stworzonych przez Richarda Semona i Aby Warburga oraz problematyzuje relację pomiędzy dwoma wyłaniającymi się równolegle dziedzinami wiedzy - historią sztuki i psychologią.

    słowa kluczowe: Richard Semon; Aby Warburg; psychologia, historia sztuki; patos

  4. Striking Factory and Strike of Consciousness in the Work of S. M. Eisenstein

    Elena Vogman
    Elena Vogman, Striking Factory and Strike of Consciousness in the Work of.., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1435

    W latach dwudziestych w Związku Radzieckim wytworzono i wspierano wiele powiązań między strategiami pracy w fabrykach a badaniami w zakresie medycznej, neurologicznej i kolektywnej fizjologii. Filmowe i teatralne dzieła Eisensteina tworzą specyficzny pryzmat, który pozwala zobaczyć te powiązania jako spektrum prób próbujących "stworzyć" fabrykę jako "estetyczny i polityczny model". Fabryka jako topos, który Eisenstein eksploatuje w "Maskach gazowych" i "Strajku", kwestionuje relacje między ludzkim ciałem i maszyną w nowej ikonologii "strajkującej fabryki". W czasie trwania "Strajku" fabryka przedstawiona jest poza wszelką funkcjonalnością: im bardziej ekspresyjne są ruchy i gesty ciał robotników, tym mniej mają wspólnego z ich codzienną pracą. Ten modulowany status produkcji pojawia się w "Kapitale" - to niespełniony Eisensteinowski projekt wcielenia w życie politycznej ekonomii Marksa metodami bliskimi Joyce'owskiemu monologowi wewnetrznemu. Ten ostatni projekt przekształca strajk w strukturę filmowego myśłenia, w której neuro-sensoryczne bodźce nieustannie porażają logikę codziennej świadomości w bezosobowym, polifonicznym i intymnym monologu.

    słowa kluczowe: estetyka i polityka; strajk; Siergiej Eisenstein, patos; fabryka

  5. Playful Pain. Chaplin i patos

    Paweł Mościcki
    Paweł Mościcki, Playful Pain. Chaplin i patos, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1118

    Tekst jest próbą pokazania specyficznej roli patosu w formule filmowej komedii praktykowanej przez Charlesa Chaplina. Zawiera teoretyczne rozważania zestawiające twórcę "Dyktatora" z teoriami patosu Aby Warburga, Siergieja Eisensteina i Georga Lukacsa, a także analizy wybranych filmów z jego dorobku.

    słowa kluczowe: patos; Charles Chaplin; komedia; historia kina; Aby Warburg

  6. Mickey's Pathos: A ‘Single Obscurity’ in Aby Warburg’s Thought

    Isabel de Sena Cortabitarte
    Isabel de Sena Cortabitarte, Mickey's Pathos: A ‘Single Obscurity’ in Aby Warburg’s Thought, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1438

    W 1929 - roku śmierci Aby Warburga - Walt Disney stworzył serię krótkich animacji, pokazujący zmechanizowane i plastyczne figury neurotycznie kręcące się wokół ożywionych przedmiotów i krajobrazów. Tymczasem Warburg nigdy nie zwrócił uwagi na fenomen animacji. Pomimo tego filmy te, w swym skrajnym uzewnętrznieniu emocji i ożywieniu tego co nieorganiczne, mogą być rozumiane w perspektywie zarysowanej przez Warburgowskie pojęcia Nachleben, Pathosformeln i poboczne formy w ruchu. Tekst ten analizuje tę relację i pokazuje, w jaki sposób może być ona znacząca dla zrozumienia kryzysu nowoczesności. Ukazuje również szersze, psycho-antropologiczne, konsekwencje myśli Warburga.

    słowa kluczowe: Aby Waburg; Walt Disney; Walter Benjamin; animacja; patos; modernizm

  7. Tłum smoleński

    Agata Sierbińska
    Agata Sierbińska, Tłum smoleński, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1119

    Artykuł jest próbą interpretacji znaczenia tłumu, który zgromadził się na Krakowskim Przedmieściu po katastrofie samolotu prezydenckiego 10 kwietnia 2010. Obraz tej manifestacji stał się uniwersalnym znakiem zarazem narodowej jedności w żałobie, jak i społecznego konfliktu. Tu zostaje zestawiony z archiwalnymi obrazami gestów zbiorowych i zderzony z koncepcją Pathosformel i kategorią Nachleben Aby’ego Warburga.

     

    słowa kluczowe: tłum; katastrofa smoleńska; Pathosformel; Nachleben; Aby Warburg;

Panorama

  1. Zły teatr i afekty

    Grzegorz Niziołek
    Grzegorz Niziołek, Zły teatr i afekty, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1121

    Punktem wyjścia artykułu jest felieton Adolfa Rudnickiego o sztuce Dürrenmatta Play Strinberg, współczesnej trawestacji Tańca śmierci Strindberga, w reżyserii Andrzeja Wajdy.

    słowa kluczowe: teatr; krytyka teatralna; afekt; wstyd; aktor

  2. "Każda boleść chce wyrazu". Uwagi na marginesie wystawy Zaśpiewajcie, niewolnicy Anny Baumgart

    Iga Gańczarczyk
    Iga Gańczarczyk, Każda boleść chce wyrazu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1122

    Tekst jest analizą twórczości Anny Baumgart i zawartych w niej teatralnych i performatywnych wątków, opierających się na napięciu między "patosem" i "formułą". Punktem wyjścia do pokazania spektrum kobiecych/teatralnych figur pojawiających się u Baumgart, jest tu "Książę Niezłomny" Juliusza Słowackiego i jego słynna inscenizacja z 1965 roku w reżyserii Jerzego Grotowskiego.

    słowa kluczowe: Anna Baumgart; sztuki wizualne; afekty; patos; historia teatru

Punkt widokowy

  1. Hurleurs

    Mathieu Pernot
    Mathieu Pernot, Hurleurs, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.2000

    Prezentacja projektu Hurleurs (2001-2004)

    słowa kluczowe: Mathieu Pernot; kadr; fotografia; estetyka i polityka; lud

  2. Krzyk i kadr

    Paweł Mościcki
    Paweł Mościcki, Krzyk i kadr, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1124

    Tekst stanowi komentarz do projektu Hurleurs (2001-2004) Mathieu Pernota.

    słowa kluczowe: Mathieu Pernot; kadr; fotografia; estetyka i polityka; lud

Migawki

  1. Przedmioty w działaniu

    Agata Zborowska
    Agata Zborowska, Przedmioty w działaniu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1125

    Recenzja książek: Graham Harman, Traktat o przedmiotach (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013); Marek Krajewski, Są w życiu rzeczy… Szkice z socjologii przedmiotów (Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2013) i Bjørnar Olsen, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów (Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2013).

    słowa kluczowe: rzeczy; przedmioty; materialność; Bjørnar Olsen; Graham Harman; Marek Krajewski

  2. Żyd w sieni, pieniądz w kieszeni

    Roma Sendyka
    Roma Sendyka, Żyd w sieni, pieniądz w kieszeni, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1127

    Krytyczne omówienie projektu Eriki Lehrer – wystawy "Pamiątka, zabawka, talizman", która odbyła w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, oraz książki Na szczęście to Żyd wydanej przez korporację ha!art (2014).

    słowa kluczowe: Żyd; pamięć; stereotyp; antysemityzm; trauma

  3. Shattering Stereotypes: New Plays from Poland in English Translation

    Kathleen Cioffi
    Kathleen Cioffi, Shattering Stereotypes: New Plays from Poland in English Translation, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1441

    Recenzja antologii Apollonia: Twenty-First-Century Polish Drama and Texts for the Stage pod redakcją Krystyny Duniec, Joanny Klass i Joanny Krakowska.

    słowa kluczowe: dramat polski; teatr polski; historia teatru; historia dramatu

  4. Do wglądu

    Do wglądu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 6, https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1128

    Propozycje lektur.