<p>Praca na okładce: Karol Radziszewski, <em>Autoportret jako Fag Fighter </em>(2007), dzięki uprzejmości artysty</p>
<p>Praca na okładce: Karol Radziszewski, <em>Autoportret jako Fag Fighter </em>(2007), dzięki uprzejmości artysty</p>

Nr 5: Queer obrazy

Redaktorki: Iwona Kurz, Magda Szcześniak

Praca na okładce: Karol Radziszewski, Autoportret jako Fag Fighter (2007), dzięki uprzejmości artysty

Numer powstał w wyniku prac w projekcie „Kultura wizualna w Polsce: języki, pojęcia, metaobrazy” finansowanym ze środków Narodowego Centrum Nauki (DEC-2012/05/B/HS2/03985).

Dofinansowano ze środków Rektora Uniwersytetu Warszawskiego i Dziekana Wydziału Polonistyki UW oraz Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Spis treści

Wstęp

  1. Queer obrazy

    , Queer obrazy, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1135

    Wprowadzenie do numeru 1(5)/2014

Zbliżenie

  1. Blending In and Standing Out - Camouflage and Masking as Queer Tactics of Negotiating Visibility

    Magda Szcześniak
    Magda Szcześniak, Blending In and Standing Out - Camouflage and Masking as Queer Tactics, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1443

    Artykuł jest próbą odczytania kamuflażu oraz maski jako taktycznych narzędzi queerowania dominującego porządku widzialności. Wychodząc od krytyki polityki widzialności przeprowadzanej przez teoretyków i teoretyczki queer (m.in. Peggy Phelan, Lee Edelman, Rosemary Hennessy), autorka zastanawia się nad sposobami negocjowania widzialności w przestrzeni publicznej. Przykładów alternatywnego, politycznego podejścia do widzialności dostarczają dzieła artystów – Jacka Smitha, Andy'ego Warhola, Pauline Boudry i Renate Lorenz, Zacha Blasa, oraz Karola Radziszewskiego.

  2. Jak w niebie. Queerowa sztuka utopijna i wymiar estetyczny

    José Esteban Muñoz
    José Esteban Muñoz, Jak w niebie. Queerowa sztuka utopijna i wymiar estetyczny, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1136

    Przekład rozdziału ósmego z książki José Estebana Muñoza Cruising Utopia. The Then and There of Queer Futurity, New York University Press, London–­New York 2009.

    Tekst omawia estetykę queer i jej powiązania z mitami Orfeusza i Narcyza, wreszcie jej dwa nieodłączne motywy: kamuflaż i ornament. Analizowane przez autora prace Andy’ego Warhola i Jima Hodgesa, interpretowane są tu również jako przejawy queerowego utopizmu, dla którego kontekstem są pisma Herberta Marcusego i Ernsta Blocha.

  3. Męki obrazów

    Łukasz Zaremba
    Łukasz Zaremba, Męki obrazów, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1138

    Artykuł z dziedziny nauk o obrazie. Tekst rozpoczyna analiza wybranych teorii przyznających obrazom władzę, pozwalającą im panować nad ludźmi i samodzielnie działać. Autor stawia tezę, że teorie "potęgi wizerunków" (David Freedberg, Hans Belting) dotyczą jedynie wybranych obrazów i że należy myśleć o słabości (większości) obrazów, ich niemocy, niskiej pozycji w hierarchii bytów. Teoretycznymi przewodnikami po niższych warstwach społeczności obrazów stają się W.J.T. Mitchell i Hito Steyerl, której prace wideo i teksty teoretyczne są analizowane w drugiej części artykułu. Autor proponuje poszerzanie rozpoznań artystki i teoretyczki zarówno dotyczących globalnej sfery obrazów (spam, piksel), jak i lokalnej społeczności obrazów w Polsce. W trzeciej części skupia się zatem na przykładach obrazów najsłabszych i najnędzniejszych, oraz cierpiących fizycznie we współczesnej Polsce. W odróżnieniu od analiz Steyerl, wskazane są tu zwłaszcza obrazy "starych" mediów – plakaty, ulotki, fotografie, rzeźba (dzieła sztuki).

  4. Spam Ziemi. O wycofaniu się z reprezentacji

    Hito Steyerl
    Hito Steyerl, Spam Ziemi. O wycofaniu się z reprezentacji, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1139

    Tłumaczenie artykułu Hito Steyerl The Spam of the Earth: Withdrawal from Representation, pierwotnie opublikowanego w "e-flux" 2012, nr 2.

  5. Wynaturzenie

    Katarzyna Czeczot
    Katarzyna Czeczot, Wynaturzenie, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1140

    Punktem wyjścia eseju jest klatka z biograficznego filmu Kena Russella Valentino (1977). Przedstawia ona głowę martwego idola w otoczeniu białych kamelii. Obraz ten, będący ironiczną grą z tradycją ofeliczną, zostaje tu ujęty z dwóch perspektyw. Jedną z nich jest biografia Rudolfa Valentino, która – jako opowieść o niehegemonicznej męskości – umożliwia namysł nad sposobami naturalizowania płci. Drugą wyznaczają przedstawienia kwiatów, które stają się z kolei pretekstem do rozważań o – zasadniczych dla ikonografii Ofelii – sposobach naturalizowania natury. Zestawiając ze sobą kilka porządków (biografii, poezji, botaniki), autorka z różnych stron naświetla opór, na jaki natyka się każda próba ustanowienia granicy między naturą a kulturą. Tę grę jej wykreślania i jednoczesnego wymazywania najlepiej oddaje słowo tytułowe: wynaturzenie.

  6. Kłir sułtański w Dziewczynach do wzięcia

    Justyna Jaworska
    Justyna Jaworska, Kłir sułtański, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1141

    Analiza kilka scen z filmu telewizyjnego Janusza Kondratiuka Dziewczyny do wzięcia (1972) przu użyciu kategorii "obrazu słabego", pojęcia inspirowanego "myślą słabą" Gianniego Vattimo, ale w odniesieniu do sfery wizualnej. "Obraz słaby",  sytuujący się na peryferiach "mocnych" obrazów dominujących, byłby reprezentacją tego, co kulturowo gorsze lub wykluczane (czasem śmieszne, czasem budzące wstręt lub współczucie) – rozsadzając normę działałby podobnie do strategii queerowej.

    Nienormatywność w filmie Kondratiuka nie dotyczy jednak płci, lecz klasy: aspiracje dziewcząt z prowincji i robotników do wielkomiejskiego, inteligenckiego stylu życia prowadzą do mimowolnych omsknięć normy i przekładają się na obrazy, które można spolszczyć jako "kłirowe".  Na szerszym planie artykuł jest próbą diagnozy polskiej kultury początków lat 70. XX wieku, zwłaszcza zderzenia propagandy sukcesu i wyobrażeń o luksusie z nieudolnym performowaniem elegancji. Tu hasłem podstawowym jest "niedo-jakość", która łączy w sobie "bylejakość" z aspiracją.

  7. Picturing Queer Desire in the Vernon Manuscript

    Angela R. Bennett Segler
    Angela R. Bennett Segler, Picturing Queer Desire in the Vernon Manuscript, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1445

    Artykuł jest analizą miniatury przedstawiającej dwóch mnichów leżących ze sobą w łóżku, która ilustruje napisaną w języku średnioangielskim opowieść o cudzie maryjnym. Autorka opisuje historyczy kontekst produkcji manuskryptu w celu próby zrozumienia queerowego oraz heretyckiego potencjału tej nieortodoksyjnej ilustracji oraz jej relacji z resztą manuskryptu (Oxford, Bodleian Library MS Eng. poet. a.1.). Według autorki ilustracja jest nieheteroseksistowskim przedstawieniem homoseksualnego pożądania i umożliwia queerowe odczytanie manuskryptu.

  8. Queerowanie Eurowizji. Szesnaście lat po wyoutowaniu

    Marcin Bogucki
    Marcin Bogucki, Queerowanie Eurowizji. Szesnaście lat po wyoutowaniu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1142

    Celem artykułu jest analiza Eurowizji jako jednego z narzędzi europejskiej soft power. Główny nacisk został położony na prześledzenie najnowszej historii konkursu pod względem polityki seksualnej. Postawione zostały pytania o polityczny wymiar Eurowizji i tożsamość seksualną konkursu oraz problem przydatności użycia kategorii kiczu i kampu do jego interpretacji. W głównej części tekstu nakreślono strategie przyjmowane przez osoby nieheternonormatywne występujące w konkursie w kontekście idei reprezentacji narodowej. W podsumowaniu artykułu nakreślone zostały wyzwania i problemy związane z wygraną Conchity Wurst w ostatniej edycji konkursu.

Panorama

  1. Czytanie paranoiczne, czytanie reparacyjne, albo masz paranoję i pewnie myślisz, że ten tekst jest o tobie

    Eve Kosofsky Sedgwick
    Eve Kosofsky Sedgwick, Czytanie paranoiczne, czytanie reparacyjne, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1148

    Przekład Paranoid Reading and Reparative Reading, or, You're So Paranoid You Probably Think This Essay is About You, czwartego rozdziału książki Eve Kosofsky Sedgwick Touching, Feeling. Affect, Pedagogy, Performativity, Duke University Press, Durham 2003, s. 123–253.

  2. Deleuze, Guattari i kino queer

    Małgorzata Radkiewicz
    Małgorzata Radkiewicz, Deleuze, Guattari i kino queer, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1157

    Reekonstrukcja związków między myślą Deleuze'a i Guattariego oraz teorią queer i praktyką filmową.

  3. O możliwości i niemożliwości modernistycznego kina: "Własna śmierć" Petera Forgácsa

    Ernst van Alphen
    Ernst van Alphen, O możliwości i niemożliwości modernistycznego kina, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1161

    Próba analizy filmu Własna śmierć (Sajat halal, 2008) Petera Forgácsa w perspektywie problematyki filmowego modernizmu.

  4. Liaison Officers, Imagined Love and War Affairs, and History Displaced

    Katarzyna Bojarska
    Katarzyna Bojarska, Liaison Officers, Imagined Love and War Affairs, and History Displaced, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1446

    Krytyczna analiza wspólnego projektu poety Darka Foksa i artysty wizualnego Zbigniewa Libery Łączniczka, w którym za sprawą szczególnego połączenia słowa i obrazu namysłowi poddawana jest historia i jej interpretacje. Historia rozumiana jest tutaj jako dominująca narracja przesycona ideologią. Autorka przekonuje, że praca ta należy do tradycji, której potencjał krytyczny dla zrozumienia meandrów pamięci i jej zróżnicowanych polityk nie został jeszcze w pełni odkryty. Zarówno wizualne, jak i literackie praktyki przyczyniają się tutaj do reaktywacji wyobraźni społecznej.

  5. Women in Recent Revolutionary Iconography

    Agata Lisiak
    Agata Lisiak, Women in Recent Revolutionary Iconography, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1448

    W odniesieniu do artykułu W.J.T. Mitchella Obraz, przestrzeń, rewolucja. Wszystkie sztuki okupacji („Widok” 3, 2013), autorka przybliża kulturowe i historyczne znaczenia dwóch postaci kobiecych, do których nawiązuje Mitchell: baleriny z plakatu Occupy Wall Street i "dziewczyny w niebieskim biustonoszu" pobitej przez policję w Kairze. Oba obrazy wpisują się w wielowiekową tradycję ikonografii rewolucyjnej, w której ciało kobiece funkcjonuje zarówno jako symbol rewolucyjnych ideałów, jak i symbol upadku rewolucji.

Perspektywy

  1. Ciało jako archiwum

    Karol Radziszewski, Dorota Sajewska
    Karol Radziszewski, Dorota Sajewska, Ciało jako archiwum, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1165

    Rozmowa o projekcie Książę zrealizowanym przez Karola Radziszewskiego i Dorotę Sajewską jako "RE//MIX Jerzy Grotowski" w grudniu 2013 w Komunie Warszawa w cyklu kuratorowanym przez Tomasza Platę.

  2. One man and one woman, or too many characters in a conversation

    Roee Rosen, Katarzyna Bojarska
    Roee Rosen, Katarzyna Bojarska, One man and one woman, or too many characters in a conversation, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1450

    Rozmowa Katarzyny Bojarskiej z Roee Rosenem o jego twórczości, jego kobiecych porte-paroles oraz grach, jakie uprawa z historią i historycznymi gatunkami sztuki.

Punkt widokowy

  1. Graphics Interchange Format

    Iwona Kurz
    Iwona Kurz, Graphics Interchange Format, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2014/5-queer-obrazy/graphics-interchange-format

    Esej wizualny poświęcony fenomenowi animowanych plików GIF.

  2. Graphics Interchange Format

    Iwona Kurz
    Iwona Kurz, Graphics Interchange Format, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1176

    Autorka podejmuje próbę opisu animowanego GIF-a jako działania artystycznego o queerowym potencjale, zwłaszcza w odniesieniu do wymiaru czasu. Towarzyszy temu prezentacja w "Punkcie widokowym" kuratorowanej kolekcji GIF-ów.

  3. Nightflight to Venus

    Maurycy Gomulicki
    Maurycy Gomulicki, Nightflight to Venus, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1180

    Prezentacja cyklu Nightflight to Venus Maurycego Gomulickiego

  4. To (raczej) nie jest queer

    Agnieszka Szewczyk
    Agnieszka Szewczyk, To (raczej) nie jest queer, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1184

    Komentarz do cyklu Night Flight to Venus Maurycego Gomulickiego prezentowanego w "Widoku" 2014, nr 5.

  5. Co się stało, to się nie odstanie

    Irena Kalicka
    Irena Kalicka, Co się stało, to się nie odstanie, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1193

    Prezentacja cyklu Ireny Kalickiej, Co się stało, to się nie odstanie

  6. Figle

    Krzysztof Pijarski
    Krzysztof Pijarski, Figle, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1195

    Tekst towarzyszący prezentacji pracy Ireny Kalickiej Co się stało, to się nie odstanie.

Migawki

  1. Z bibliotecznej szafy. Przekłady i przepisania queer

    Iwona Kurz
    Iwona Kurz, Z bibliotecznej szafy. Przekłady i przepisania queer, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1199

    Omówienie debaty akademickiej na temat kampu i teorii queer w Polsce w kontekście publikacji:

    Sebastian Jagielski, Maskarady męskości. Pragnienie homospołeczne w polskim kinie fabularnym, Universitas, Kraków 2013;

    Kamp. Antologia przekładów, red. Przemysław Czapliński, Anna Mizerka, Universitas, Kraków 2012;

    Samuel Nowak, Seksualny kapitał. Wyobrażone wspólnoty smaku i medialne tożsamości polskich gejów, Universitas, Kraków 2013;

    Małgorzata Radkiewcz, Oblicza kina queer, korporacja ha!art, Kraków 2013;

    Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, red. Agnieszka Gajewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2012;

    Błażej Warkocki, Różowy język. Literatura i polityka kultury na początku wieku, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.

  2. Strzępy obrazów w kryzysie. Dokumentalność sztuki według T.J.Demosa

    Łukasz Zaremba
    Łukasz Zaremba, Strzępy obrazów w kryzysie. Dokumentalność sztuki według T.J.Demosa, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1200

    Krytyczne omówienie dwóch książek T.J. Demosa The Migrant Image oraz Return to the Postcolony (obie wydane w 2013 roku).

  3. Mi(k)ro(fo)n Białoszewski

    Adam Repucha
    Adam Repucha, Mi(k)ro(fo)n Białoszewski, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1203

    Recenzja serii płyt kompaktowych Białoszewski do słuchu (Bôłt Records, BR R001–004, Warszawa 2013).

     

  4. Przestrzeń refleksji a miejsce przedmiotu w historii sztuki. Galeria Sztuki Średniowiecznej w nowej odsłonie

    Ika Matyjaszkiewicz
    Ika Matyjaszkiewicz, Przestrzeń refleksji a miejsce przedmiotu w historii sztuki. , „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://doi.org/10.36854/widok/2014.5.1207

    Omówienie nowej ekspozycji w Galerii Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym Warszawie.