<p>Tomasz Szerszeń</p>
<p>Tomasz Szerszeń</p>

Nr 1: Widzialność rzeczy

Redaktor: Tomasz Szerszeń

Tomasz Szerszeń

Numer sfinansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2012-2014

Spis treści

Wstęp

  1. Wstęp

    Wstęp, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1336

    Wstęp do numeru pierwszego.

    słowa kluczowe: rzeczy; materialność; życie codzienne; widzialność

Perspektywy

  1. Ty. Ja. Rzeczy. „Świat jako archiwum. Krytyczne modele historyczności” – seminarium pierwsze

    Krzysztof Pijarski, Justyna Jaworska, Klara Czerniewska, Tomasz Szerszeń, Karolina Ziębińska-Lewandowska, Adam Mazur, Paweł Mościcki, Magda Szcześniak, Marek Zaleski, Katarzyna Bojarska
    Krzysztof Pijarski, Justyna Jaworska et al., Ty. Ja. Rzeczy., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1337

    Zapis dyskusji seminaryjnej wokół projektu fotograficzno-teoretycznego dr Tomasza Szerszenia Ty. Ja. Rzeczy z udziałem badaczy i artystów zainteresowanych kulturą wizualną, designem, fotografią, literaturą, kulturą popularną. Dyskusja skupia się na rozumienie archiwum jako przedmiotu badań i jako praktyki badawczej i artystycznej, omawiane są kwestie związane z kulturą materialną, kulturą wizualną PRL, spuścizną estetyki i krytyki kulturowej lat 60., relacjami między Wschodem a Zachodem, pragnieniami, kulturą mieszczańską, kultem rzeczy.

    słowa kluczowe: dizajn; PRL; kultura materialna; kultura wizualna; kultura popularna; fotografia

Zbliżenie

  1. Obiecanki-wycinanki czyli „Ty i Ja” jako katalog rzeczy niespełnionych

    Iwona Kurz
    Iwona Kurz, Obiecanki-wycinanki czyli „Ty i Ja” jako katalog rzeczy niespełnionych, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1338

    Autorka podejmuje próbę określenia roli, jaką miesięcznik "Ty i Ja" - oraz rzeczy - pełniły w wyobraźni zbiorowej Polaków w latach 60. Przykłady literackie i filmowe oraz praktyki redaktorów pisma zostają zestawione z sytuacją na Zachodzie, do którego w Polsce aspirowano.

    słowa kluczowe: Ty i Ja; wyobraźnia zbiorowa; lata 60.; prasa; rzeczy

  2. Krytyczne archiwa codzienności

    Paweł Mościcki
    Paweł Mościcki, Krytyczne archiwa codzienności, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1339

    Tekst jest próbą zwrócenia uwagi na teoretyczne konteksty projektu artystycznego Tomasza Szerszenia "Ty. Ja. Rzeczy". Podejmuje analizę trzech istotnych wątków: krytyki codzienności Henri Lefebvre'a, krytyki spektaklu Guy Deborda oraz krytyki społeczeństwa konsumpcji Georgesa Pereca. W każdym przypadku autor zwraca uwagę na rolę kategorii archiwum oraz na to, w jaki sposób projekt artystyczny może przetwarzać i rozwijać rozważania teoretyczne. Ważnym celem tekstu jest również zwrócenie uwagi na możliwość wykorzystania badań nad archiwami do krytycznej analizy najnowszej historii, ale także codzienności w jej najbardziej aktualnym wymiarze.

    słowa kluczowe: Tomasz Szerszeń; Henri Lefevbre; codzienność; Guy Debord; społeczeństwo spektaklu; Georges Perec; społeczeństwo konsumpcji

  3. Idea rzeczy i idee w rzeczach

    Bill Brown
    Bill Brown, Idea rzeczy i idee w rzeczach, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1340

    We fragmencie wstępu do książki A Sense of Things Bill Brown problematyzuje relację powierzchni i głębi przedmiotów w amerykańskiej poezji modernistycznej. Brown wychodząc od sentencji Williama Carlosa Williamsa - No ideas but in things - rozważa teoretyczną możliwość istnienia idei w rzeczach (zamiast idei rzeczy). Odwołując się do poezji Williamsa, ale też fotografii Stranda, tekstów Benjamina i Baudelaira (w obu przypadkach poświęconych doświadczeniu dzieci) przedstawia propozycję myślenia rzeczami, a jednocześnie stawia pytania o współczesne społeczne formy relacji ludzi i rzeczy.

    słowa kluczowe: poezja modernistyczna; William Carlos Williams; idee w rzeczach

  4. Od Umy do Pumy - o roli podróbki w polskiej transformacji

    Magda Szcześniak
    Magda Szcześniak, Od Umy do Pumy - o roli podróbki w polskiej transformacji, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1341

    Artykuł śledzi przemiany społecznego funkcjonowania rzeczy w Polsce w okresie tzw. transformacji ustrojowej. Skupiając się na kategorii podróbki, autorka pokazuje proces wykształcania typowych dla kapitalizmu zachodniego waloryzacji towarów w rzeczywistości postkomunistycznej. Przywołanie klasycznych rozpoznań Marksa na temat fetyszyzmu towarowego oraz współczesnych komentarzy teoretyków kultury materialnej i wizualnej, pozwala na przemyślenie statusu nowych towarów i marek na przełomie lat 80. i 90. w Polsce. Figura staje się tu narzędziem analitycznym, ale również sama podlega przekształceniu w kontakcie z materiałem badawczym.

    słowa kluczowe: transformacja; podróbka; towar; fetyszyzm towarowy; lata 90.

Panorama

  1. Zabawki dla dialektyków. Walter Benjamin w pokoju dziecięcym

    Adam Lipszyc
    Adam Lipszyc, Zabawki dla dialektyków. Walter Benjamin w pokoju dziecięcym, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1342

    Artykuł stanowi analizę czterech krótkich tekstów Waltera Benjamina poświęconych zabawkom. Autor artykułu rekonstruuje najistotniejsze teoretyczne tezy tych niewielkich zapisków, lokujących kategorię zabawki w kontekście takich pojęć jak zabawa, naśladownictwo i powtórzenie. Zderzając następnie tak wyłonioną koncepcję zabawki z innymi pismami Benjamina nie poświęconymi bezpośrednio tej problematyce, autor stara się nadać tej koncepcji dodatkowy wymiar i nakreślić szczególną "dialektykę zabawki", logikę, zgodnie z którą zabawka byłaby niezbędnym rekwiztem repetytywnej zabawy służącej okiełznaniu traumatycznych wydarzeń, zarazem jednak sama stanowiłaby resztkę tego, co traumatyczne, i jako taka burzyłaby spoistość przyzwyczajeń wysnutych z zabawy.

    słowa kluczowe: Walter Benjamin; zabawka; trauma; zabawa; naśladownictwo; powtórzenie

  2. Spis rzeczy: wsparcie i blokada pamięci

    Ernst van Alphen
    Ernst van Alphen, Spis rzeczy: wsparcie i blokada pamięci, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1343

    Autor analizuje archiwalną strukturę listy, spisu rzeczy, wyliczenia przede wszystkim na literackich przykładach zaczerpniętych z dzieła Georgesa Pereca, następnie w teoretyczno-literackim projekcie Rolanda Barthes’a oraz w praktyce artystycznej francuskiej artystki Sophie Calle. Van Alphen przygląda się rozmaitym funkcjom, jakie wymienione przez niego listy pełnią w kontekście pamięci, zapamiętywania i odtwarzania. Interesuje go narracyjny i antynarracyjny potencjał list.

    słowa kluczowe: lista; George Perec; Roland Barthes; Sophie Calle; pamięć; zapamiętywanie

  3. Czasopisma fotograficzne jako narracje o fotografii

    Karolina Ziębińska-Lewandowska
    Karolina Ziębińska-Lewandowska, Czasopisma fotograficzne jako narracje o fotografii, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1344

    Tekst poświęcony jest fotografii artystycznej w Polsce okresu przełomu lat 50. i 60. i toczącego się wówczas sporu o abstrakcję fotograficzną, widocznej w pracach takich autorów jak Marek Piasecki, Bronisław Schlabs czy Andrzej Pawłowski. Autorka analizuje również specyfikę medium, którym jest w tym wypadku czasopismo poświęcone fotografii: nie dokument lecz swoisty „nośnik dyskursu”.

    słowa kluczowe: Marek Piasecki; Bronisław Schlabs; Andrzej Pawłowski; fotografia; czasopisma fotograficzne; lata 50.; lata 60.; fotografia artystyczna

  4. Archeologia modernizmu: Lock Jamesa Wellinga jako „przedmiot teoretyczny”

    Krzysztof Pijarski
    Krzysztof Pijarski, Archeologia modernizmu: Lock Jamesa Wellinga, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1348

    Artykuł, wychodząc od stwierdzenia Andre Bazina, że "każdy obraz powinien być odczuty jako przedmiot i każdy przedmiot jako obraz", ma dwa cele: po pierwsze, przyjeć się sposobowi, w jaki na fotografii może dojść do głosu przedmiotowość reprezentowanego obiektu, po drugie zaś pokazać, jak współczesna fotografia artystyczna może być interpretowana jako odpowiedź na kryzys przedmiotu w sztuce, wywołany, czy raczej - rozpoznany przez minimalistów w latach 60. XX w.Tekst jest oparty przede wszystkim na tekstach Michaela Frieda, Stanleya Cavella i Waltera Benn Michaels'a, zaś rolę kluczowych obiektów analizy pełnią praca Lock James'a Wellinga oraz typologie Bernda i Hilli Becherów,

    słowa kluczowe: James Welling; modernizm; archeologia; lata 60.; fotografia; reprezentacja

Punkt widokowy

  1. Ty. Ja. Rzeczy

    Tomasz Szerszeń
    Tomasz Szerszeń, Ty. Ja. Rzeczy, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1976

    Prezentacja projektu Tomasza Szerszenia Ty. Ja. Rzeczy.

    słowa kluczowe: Tomasz Szerszeń; codzienność; rzeczy

  2. „Moje hobby to mieszkanie”

    Justyna Jaworska
    Justyna Jaworska, „Moje hobby to mieszkanie”, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1349

    „Moje hobby to mieszkanie” było nazwą rubryki poświęconej wnętrzom, którą w magazynie „Ty i Ja” prawie od początku, czyli od 1960 roku prowadziła scenografka Felicja Uniechowska. Na przykładzie tej rubryki prześledzić można styl życia i aspiracje ówczesnej warszawskiej bohemy i inteligencji, jako że gospodarze mieszkań reprezentowali stosunkowo jednolite środowisko. Ilustrujące rubrykę fotografie ujawniają mody mieszkaniowe i snobizmy, ale stanowią też wizualny (auto)portret epoki „małej stabilizacji” – na równi z tym, co na nich widać, interesujące jest to, czego nie pokazywano. Artykuł został zainspirowany wystawą Ty. Ja. Rzeczy, odwołuje się m.in. do kategorii dystynkcji Pierre’a Bourdieu i do kategorii komfortu.

    słowa kluczowe: mieszkanie; Ty i Ja; lata 60.; Felicja Uniechowska; Pierre Bourdieu; dystynkcja; fotografia; architektura wnętrz

  3. Black Market Next To My Name

    Daniel Malone
    Daniel Malone, Black Market Next To My Name, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1862

    Projekt artystyczny Daniela Malone'a "Black Market Next To My Name".

    słowa kluczowe: Daniel Malone; rzeczy; czarny rynek; targowisko

  4. „Nie sposób ująć to w ramy”: Black Market Daniela Malone’a

    Krzysztof Pijarski
    Krzysztof Pijarski, „Nie sposób ująć to w ramy”: Black Market Daniela Malone’a, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1350

    Tekst Krzysztofa Pijarskiego towarzyszący pracy "Black Market" Daniela Malone'a.

    słowa kluczowe: Daniel Malone; rzeczy; czarny rynek; szara strefa

Migawki

  1. Nie mam oka ikonografa!

    Mateusz Salwa
    Mateusz Salwa, Nie mam oka ikonografa!, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1351

    Omówienie polskiego przekładu książki Daniela Arasse'a Nie widać nic (tłum. Anna Arno, DodoEditor, Kraków 2012).

    słowa kluczowe: Daniel Arasse; ikonografia; widzialność

  2. Władza nie patrzy, władza wizualizuje

    Łukasz Zaremba
    Łukasz Zaremba, Władza nie patrzy, władza wizualizuje, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1352

    Tekst poświęcony przemianom perspektywy badawczej Nicholasa Mirzoeffa, recenzja jego książki The Right to Look. A Counterhistory of Visuality, Duke University Press, Durham – London 2011.

    słowa kluczowe: Nicholas Mirzoeff; przeciwhistoria; wizualizacja; kultura wizualna; władza

  3. Fotografia jak eter

    Paula Kaniewska
    Paula Kaniewska, Fotografia jak eter, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 1, https://doi.org/10.36854/widok/2013.1.1353

    Recenzja wystawy Eter Katarzyny Mirczak w Fundacji Archeologia Fotografii (9.11.2012 – 10.01.2013).

    słowa kluczowe: Katarzyna Mirczak; fotografia; rzeczy; pudełka; eter